Houding en oefening: Buigmeditatie

Loop- en zitmeditatie worden in het algemeen beschouwd als de meest gebruikelijke oefeningen om opmerkzaamheid te ontwikkelen. Als aanvulling daarop en als stimulans kun je echter ook buigmeditatie beoefenen. Het blijkt namelijk dat veel mediterenden een lichamelijke stijfheid ervaren, met name als er wat regelmatiger gemediteerd wordt. Daarnaast blijken velen innerlijke inspiratie te putten uit deze vorm van meditatie. De oefening kan op verschillende manieren worden beoefend.

Mogelijkheid 1
Kniel op de grond en ga op je hielen zitten met gebogen tenen. Deze houding van je voeten heeft als fysiek voordeel dat een aantal zenuwknooppunten op deze manier geprikkeld of geactiveerd worden. Het is echter geen ‘must’. Als het onmogelijk blijkt door bijvoorbeeld ouderdom of sterke pijn, dan kun je (de wreefzijde van) de voeten plat op de grond houden. De rug is recht. Laat nu de handpalmen elkaar raken en houd de duimen tegen de borst ter hoogte van je hart. Deze houding kun je benoemen als ‘zuiverheid’. Visualiseer niets. Breng je aandacht eenvoudigweg naar het hartcentrum, zonder verder na te denken over zuiverheid.
Breng dan langzaam de handen omhoog tot de duimen het voorhoofd raken. Benoem deze houding als ‘mededogen’.
Bij de volgende beweging plaats je de onderarmen en de handen op de grond, waarbij de ellebogen de voorkant van de knieën raken en de handpalmen plat op de grond liggen. Plaats je voorhoofd tussen de
handen, voorkant van de knieën raken en de handpalmen plat op de grond liggen. Plaats je voorhoofd tussen de handen, ontspan de buik en benoem deze houding als ‘wijsheid’.
Ga dan terug naar de uitgangspositie en herhaal de buigoefening nog twee of meerdere keren’.

Mogelijkheid 2
Als je de voorgaande oefening te ‘religieus’ vindt, kun je haar ook als volgt beoefenen:
‘Maak op een langzame manier dezelfde bewegingen en neem dezelfde houdingen aan. In plaats van deze houding te benoemen als ‘zuiverheid’, ‘mededogen’ en ‘wijsheid’, observeer je nu alle bewegingen en de drie houdingen. Je gaat in de beginhouding zitten en bent je een moment bewust van deze houding. Je registreert deze houding als ‘zitten’,’ zitten’, ‘zitten’, ‘houding’, ‘houding’, ‘houding’, of als ‘weten’, ‘weten’, ‘weten’ (weten dat je zo zit).
Je registreert dan het voornemen om te bewegen en brengt langzaam de armen en handen omhoog. Je benoemt of registreert dit als ‘bewegen’, ‘bewegen’, ‘bewegen’ of als ‘optillen’, ‘optillen’, ‘optillen’.
Je registreert het raken van de duimen tegen het voorhoofd als ‘raken’. Je bent je vervolgens bewust van de houding en registreert die. Dan buig je langzaam met het bovenlichaam naar de grond en registreert dit als ‘buigen’, ‘buigen’, ‘buigen’. Het contact van achtereenvolgens de handen, de ellebogen en het voorhoofd met de grond benoem je weer als ‘raken’. Je registreert het ontspannen van de buik en het lichaamsbewustzijn in deze houding. Ten slotte beweeg je het bovenlichaam weer langzaam omhoog en je benoemt dit als ‘omhoog’, ‘omhoog’, ‘omhoog’. Het elkaar raken van de handpalmen en het raken van de duimen tegen de borst registreer je weer als ‘raken’ en komt zo weer terug in de uitgangspositie. Als andere ervaringen op de voorgrond treden tijdens het doen van deze oefening, dan kun je deze opmerken en vervolgens de buigoefening weer hervatten, vergelijkbaar met het beoefenen van de loopmeditatie.’

Mogelijkheid 3
Je kunt ook een combinatie van de voorgaande twee oefeningen maken. Dit kun je doen door de bewegingen en contactervaringen te observeren en te registreren. De drie houdingen benoem je dan als ‘zuiverheid’, ‘mededogen’ en ‘wijsheid’.
Als je wilt dan kun je de hierboven omschreven oefening voor elke zit- of loopmeditatie doen. De oefening blijkt een weldadig effect te hebben en blijkt vaak te werken als een gezonde vorm van ‘autofysiotherapie’. Daarnaast kan de oefening inspiratie opwekken. Ten slotte kan ze beoefend worden om wat afstand te scheppen met betrekking tot de dagelijkse beslommeringen en je beter te kunnen richten op het hier-en-nu.
Sommigen ondervinden nogal wat weerstand bij het lezen of horen over deze buigoefeningen. Er kan voor je gevoel namelijk een nogal religieus tintje aan de oefening zitten. In dat geval kun je de weerstand benoemen als meditatieobject, maar je hoeft niets te forceren. Als je er geen heil in ziet kun je de oefening gewoon overslaan. Het is altijd goed om te beseffen dat de buigoefening geen ‘must’ is maar louter een aanvulling biedt op het lopen en zitten.

De oefeningen en adviezen op deze pagina’s komen uit Hoofdstuk 10 uit het door Frits Koster geschreven boek ‘Bevrijdend inzicht´ (uitgeverij Asoka).