Veel leraren adviseren echter om een richttijd te kiezen van ongeveer dertig minuten, dit om ‘er in te kunnen komen’ en wat diepgang te kunnen realiseren. Het hangt echter af van de tijd, ruimte en motivatie die je hebt. Als dertig minuten dus te lang is, dan is vijfentwintig minuten ook goed. Als vijfentwintig minuten te lang is, dan is twintig minuten ook goed, enzovoort. Er zijn leraren die het belang van regelmatige, liefst dagelijkse oefening benadrukken, als een dagelijkse mentale wasbeurt, uit zorg en respect voor jezelf en voor anderen. Andere begeleiders accentueren het gaan mediteren wanneer je kunt en wilt.
Met een beetje creativiteit kun je echter ook zogenaamde ‘dode momenten’ of normaal gesproken ‘zinloze activiteiten’ omtoveren tot momenten van meditatie. Het in een trein, bus of wachtkamer zitten kan met behulp van de zitmeditatie-adviezen op deze manier een bron van inzicht, innerlijke rust en stabiliteit worden.
Zit-, loop-, buig- en ligmeditatie kunnen beschouwd worden als basisoefeningen. Uiteindelijk kun je echter ook tijdens de meest alledaagse handelingen opmerkzaamheid ontwikkelen. Als expliciete oefening hiervoor kun je – als je de tijd en ruimte hebt – je handelingen tijdens een activiteit enigszins vertragen en zorgvuldig observeren wat er fysiek en mentaal gezien allemaal gebeurt. Op de volgende pagina wordt als voorbeeld het eten van een stroopwafel beschreven…
En verder…
In de praktijk blijken het zitten, lopen en buigen de meest geschikte basishoudingen te zijn voor het ontwikkelen van opmerkzaamheid. Tijdens ligmeditatie verlies je immers veel gemakkelijker een stuk helderheid van geest, omdat er in die houding niet een lichte inzet nodig is om fysiek overeind te blijven zitten of om te bewegen. Hierdoor verslapt je aandacht veel gemakkelijker tijdens het liggen. En tijdens dagelijkse levensactiviteiten word je gemakkelijk onzorgvuldig, waardoor de alledaagse haast, bezorgdheid en andere conditioneringen de meditatieoefening voortijdig weer doen eindigen.
Een ongedwongen weg…
Regelmaat en geduldige discipline in het beoefenen versterken de opmerkzaamheid en innerlijke stabiliteit in het algemeen. Wees echter realistisch in plaats van idealistisch in het bepalen van de tijd die je (dagelijks) aan meditatie wilt besteden. Mocht het dan ook niet mogelijk zijn om er elke dag wat tijd voor vrij te maken, ga dan niet vol schuldgevoelens rondlopen. Er moet niks, het is een ongedwongen weg. Je kunt ook gewoon mediteren op het moment dat je behoefte en tijd hebt.
Op het moment dat je wilt mediteren, is het altijd wel raadzaam om een tijdsduur en ruimte te kiezen, waarin je zo min mogelijk kans hebt om gestoord te worden. Enkele tips hiervoor:
- Zet je telefoon uit, of op vliegtuigstand.
- Creëer een vaste meditatieplek in huis.
- Zoek een tijd uit waarop je alleen bent.
- Bij aanwezigheid van kinderen of partner: geef van tevoren aan dat je een tijd wilt mediteren en liever niet onnodig gestoord wilt worden.
- Zet een timer aan die die na de voorgenomen meditatieperiode afgaat.
Ten slotte
Als afsluiting van dit hoofdstuk ten slotte nog iets over begeleiding bij het leren mediteren.
Als je geïnteresseerd bent en je verdiepen wilt in vipassana-meditatie, dan is het zeker de moeite waard om contact op te nemen met één van de centra of adressen (zoals op deze site te vinden).
Om vertrouwd te raken met de meditatiemethode en om er een bepaalde diepgang in te krijgen is begeleiding namelijk erg belangrijk; niet om afhankelijk te worden maar vooral om het subtiele spirituele pad te leren bewandelen, zodat je na verloop van tijd je eigen meditatieproces kunt gaan begrijpen. Om aan deze behoefte te voldoen worden er op diverse plaatsen in het land wekelijkse avonden, weekends en retraites georganiseerd, waarbij gezamenlijk gemediteerd wordt en meer uitleg gegeven wordt over de diverse meditatievormen. Deze activiteiten zijn in principe toegankelijk voor eenieder die het spirituele pad wil (leren) bewandelen en worden ook door meer ervaren mediterenden vaak zeer gewaardeerd als extra inspiratie.
- Vipassana houding en oefening
- Zitmeditatie
- Loopmeditatie
- Buigmeditatie
- Ligmeditatie
- Vipassana in het dagelijks leven
- Oefening: meditatief eten
De oefeningen en adviezen op deze pagina’s komen uit Hoofdstuk 10 uit het door Frits Koster geschreven boek ‘Bevrijdend inzicht´ (uitgeverij Asoka).